Orta karbonlu mikro alaşımlı çelikler, yüksek mukavemet-ağırlık oranı, daha iyi süneklik, tokluk, kaynaklanabilirlik, kırılma tokluğu ve yorulma mukavemetinin bir kombinasyonunu sunar. Mikro alaşımlı çelikler aynı anda değişik sertleştirme mekanizmalarının ve uygun termomekanik işlemlerin uygulanması ile yüksek dayanım ve tokluk özelliklerine sahip bir malzeme grubudur. Bu çalışmada mikro alaşımlı çelik grubunda yer alan 38MnSiVS5 malzemesine literatürde çok çalışması yapılmamış kriyojenik işlem uygulanmıştır. Böylece sıfır altı sıcaklıkta çalışan yerlerde malzemenin nasıl etkilendiği kristalografik olarak analiz edilmiştir. İlk olarak analizler için uygun boyutta abrasiv ile kesilen malzemeler -80 ºC’ye soğutularak 2 saat kriyojenik işlem (sıfır altı işlem) uygulanmıştır. Bazı grup malzemelerde kriyojenik işlem uygulanmadan analizler için uygun boyutta kesilmiştir. Kesilen numuneler klasik metalografik işlemden (zımparalama/ parlatma/dağlama) geçirilmiştir. Metalografik işlemin yapılmasıyla mekanik özelliklerini belirlemek için her iki grup malzemenin HV 0.5 göre mikro sertlik değerleri alınmıştır. Mikro alaşımlama terimi, çok düşük oranlarda Nb, V, ve Ti ilavesi anlamına gelir. Bu elementlerin ilave edilmesiyle, kısmen tane küçültme sertleşmesi ve karbürler, nitrürler veya karbonitrürler gibi partiküller oluşur. Bu nedenle metalografik işlem sonrası mikro sertlik değerlerine bakılmıştır. . Yapılan işlemler sonrası malzemelerin kristalografik özellikleri X-Işını Kırınım yöntemi (XRD) kullanılarak belirlenmiştir. Bu analiz ile kriyojenik işlem uygulanan ve uygulanmayan numunelerin kırınım olduğu düzlemler belirlenerek düzlemler arası mesafesi ve kafes parametresi Bragg yasasına göre belirlenmiştir. Kırınımın olduğu düzlemlerin gerinim değeride XRD analiziyle belirlenmiştir. Yapılan bu çalışma ile 38MnSiVS5 malzemesinin kriyojenik işlem sonrası mekanik ve kristalografik özelliklerinin nasıl değiştiği araştırılmıştır.
Anahtar Kelimeler: 38MnSiVS5 Mikro Alaşımlı Çelikler, Kriyojenik İşlem, Kristalografi
|
