Günümüzde özellikle otomotiv sektöründe bagaj kapağı açma ve kapama mekanizmaları olarak amortisörler kullanılmaktadır. İçindeki akışkan cinsine göre amortisörler hidrolik ve gazlı amortisörler olmak üzere ikiye ayrılır. İlgili çalışmada gazlı amortisörler üzerine çalışma gerçekleştirilmiştir. Araç bagaj kapak sistemine ait amortisör bağlantı pivot noktaları, kapak dönme ve ağırlık merkezi, kapak ağırlığı, kullanıcı açma ve kapama noktaları koordinat bilgileri barındıran sistemin; Van der Waals gerçek gaz denklemi (P + n2a / V2)(V- nb) = nRT ile amortisör kuvvetinin sıcaklık değişimlerini de dikkate alan bir makro excel hesaplama yöntemi geliştirilmiştir. Bu verilerin doğrulanması adına öncelikle Catia ve Solidworks tasarım programları kullanılarak 3D modellemeleri yapılmıştır. Ardından kinematik analiz programı ve test ringinde çıkan verilerin doğrulanması sağlanmıştır. Çalıştığımız bagaj kapak sisteminde 20°C’de kullanıcının maksimum 65 N bir kapatma kuvvet uygulaması gerektiği ve bu kuvvetin 63ׄ°’de uygulanacağı hesaplanmış olup; kapağı açmak için ise 75N’luk bir kuvvet gerektiği hesaplanmıştır. Ayrıca kapağın 20°’de kendi kendine açılacağı ve 16°’de ise kendi kendine kapanacağı hesaplanmıştır. Bagaj kapak sisteminin kapanır iken (kilitlenme anında) -9,87 Joule’lük bir enerji ile kapandığı; bu andaki kapak kapatma noktasına ait teğetsel hızın 1,43 m/sn olduğu ve sistemin kendi kendine açılma noktasından tam açık hale kadar ki açılma süresinin 3,30 sn olduğu hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlar araç bagaj kapak sistemleri tasarımında; farklı sıcaklıklarda kullanıcının uygulaması gereken maksimum kuvvet değeri, sistemin sahip olması gereken enerji değeri, sistemin hızı ve sistemin açılma süresi kriterlerinde kabul edilebilir aralıklarda olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Gazlı Amortisör, Van Der Waals, Gerçek Gaz, İdeal Gaz
|
