Otomotiv sektöründe artan rekabet ve düşen kâr marjları nedeniyle kalıp tasarımı ve sac metal parça üretimi otomotiv endüstrisinde araç geliştirme sürecinde maliyet ve zaman açısından önem teşkil etmektedir. Özellikle kalıp pres altı çalışma süreleri parça ve yatırım maliyetlerini etkileyen en önemli unsurlardan biridir. Projelerde pres altı çalışma süresi, parça geometrisi zorluğuna göre değişmekte ve tasarım aşamasında dikkat edilen 'pres yük dağılımı hesaplama' ile ilgilidir. Dengesiz yük dağılımları sonucu pres yataklarında oluşan boşluklar, pres toleranslarını bozmakta ve kalıptan çıkan parçalarda çapak gözlemlenmektedir. Asimetrik yük ile presten beklenen elde edilememektedir. Aşınmış yataklar her üretilen parçada aynı kaliteyi sağlayamamaktadır. Pres rijitliklerinin uygun olmaması firmalar için üretim aşamasında engel olmakta ve bu aksaklıklar yüzünden birim parça maliyetleri artarak, kârlılık azalmaktadır. Pres altında kalıplama yapılır iken, kalıbın prese uygulayacağı bir karşı yük bileşkesinin konumu kesin ve net şekilde olmamaktadır. Tekil kalıplarda veya yan yana transfer hat setlerinde bu karşı yüklerin bileşkesinin pres merkezine yakın bir konumda olması istenir. Bu çalışmada pres tabla ölçülerine belirli bir oranda eşit bir çerçeve belirlemek ve yükü bu çerçeve içinde tutmak hedef olacak şekilde, yazılım ile kalıp tasarımına müdahale edilerek, kalıp elemanlarının konumları en doğru noktada bileşke kuvvet konumlandırılarak, asimetrik kuvvetler engellenmiş ve en doğru yaklaşımlar ile yük dengelemesi mümkün olmuştur. Yazılım ile öngördüğümüz tasarımda, kalıp elemanlarının pres yük dengelemesi hızlıca hesaplanarak, uygun pres yük dengesinin sağlanıp sağlanmadığı kontrol edilmiştir. ORCID NO: 0000-0002-2685-5424
Anahtar Kelimeler: Sac şekillendirme, pres, yük dengesi, kalıp
|
