Seramik karo üretimlerinde ortaya çıkan atık ürünlerin yeniden kullanılması, çevreye duyarlı ve sürdürülebilir bir yaklaşım olarak oldukça önemli hale gelmiştir. Seramik karolar sırasıyla öğütme – granülasyon – şekillendirme – kurutma – sırlama - pişirim - ikincil işlemler (parlatma, kareleme, paketleme) üretim süreçlerinden geçerek üretilmekte ve her üretim sürecinde belirli miktarlarda atık ortaya çıkmaktadır. Bu atıklardan bazıları teknolojik zorluklarda dolayı kullanılamazken, önemli bir kısmı üretimlerde hammadde alternatifi veya ilave hammadde olarak kullanılmakta veya kullanımı için araştırmalar devam etmektedir. Bu çalışmada, seramik karo üretiminde pişirime kadar olan üretim süreçlerinde ortaya çıkan ve tek bir alanda toplanarak homojenleştirilen süreç atığının duvar karosu bünyelerinde kaolene alternatif bir malzeme olarak kullanılma potansiyelini ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu amaçla, standart duvar karosu bünye reçetesinde kaolen oranı kademeli olarak azaltılırken yerine süreç atığı kullanılmış ve süreç atığının hazırlanan karo örneklerinin teknik özellikleri üzerine olan etkileri araştırılmıştır. Hazırlanan bünyeler Hitit Seramik A.Ş. endüstriyel fırınlarında 1125⸰C 35 dk. süre ile pişirilmişlerdir. Süreç atığı ve oluşturulan bünyelerin tüm fiziksel ve optik özellikleri incelenmiş, ısıl genleşme katsayıları dilatometre cihazı ile ölçülmüştür. Sonuçlara göre duvar karosu bünyesinde % 5 in üzerinde kullanılan süreç atığı çamur akışkanlık özelliklerini olumsuz yönde etkileyerek ve çamur viskozitesini önemli oranda arttırmaktadır. Bünyede artan oralarda kaolen yerine süreç atığı kullanımı bünyenin renk değerleri üzerinde belirgin bir fark yaratmazken, bünye su emmesini ve pişme mukavemetini düşürmüştür. Sonuç olarak duvar karosu bünyelerinde belirli bünye reçete ve/veya üretim parametreleri optimizasyonlarının yapılması ile süreç atığının % 5 ten az oranlarda kullanımının uygun olacağı belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: atık, süreç atığı, duvar karosu, kaolen
|
