Cumhuriyetin ilanı ile birlikte Türkiye’nin birçok yerinde üretim amaçlı endüstri yerleşkesi kurulmuştur. 2000’li yıllara kadar da endüstri yerleşkeleri kurulmaya devam etmiştir. Geçmişte inşa edilen ve yapıldığı dönemin izlerini yansıtan endüstri yerleşkeleri, zaman içerisinde toplumda meydana gelen sosyal, kültürel ve ekonomik değişimlerin etkisi ile işlevini sürdürememektedir. Özgün işlevlerini yitirmeleri ile yerleşkeler kent içinde atıl, kullanılmayan alanlar haline dönüşmektedir. Çöküntü bölgesine dönüşen bu alanlar bir takım sosyal ve ekonomik olumsuzluklara neden olmakta ve endüstri yerleşkelerinin bulunduğu alanlara yeni bir işlev getirme gerekliliği doğmaktadır. Bir dönemin sanayi kültürünü yansıtan yerleşkeler, günümüzde farklı amaçlarla kullanılarak yeniden kente dahil olmaktadır. Bu kullanım amaçları arasında yerleşkelerin üniversite kampüsü olarak yeniden kullanımı da bulunmaktadır. Üretim amaçlı kurulan endüstri yerleşkeler, üretim tesislerinin yanı sıra, barınma birimleri, sosyal ve kültürel gereksinimlere cevap veren birimleri de bulundurmaktadır. Mimari yönü ile önem taşımasının yanı sıra bulunduğu bölgenin çok yönlü olarak kalkınmasına katkılarından dolayı da önemlidir. Hem sağladığı yapı stoku, hem altyapı ile ilgili yerleşkede daha önceden yapılmış yatırımlar hem de daha önceki işlevi ile toplum belleğinde yer etmiş olması nedeniyle yeni kurulacak üniversite kampüsü için önemli bir miras bırakmaktadır. Bu çalışmada incelenen Gemlik Suni İpek ve Viskos Mamulleri Sanayi, Taşköprü Kendir Sanayi, Bergama Pamuk İpliği ve Dokuma Sanayi, Nazilli Basma Sanayi ve Kayseri Bez Fabrikası günümüzde üniversite yerleşkesi olarak kente dahil olan yerleşkeler arasındadır. Çalışmada endüstri yerleşkelerinin üniversite kampüsüne dönüşüm süreçleri incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Endüstri Yerleşkeleri, Üniversite Yerleşkeleri, Üniversite Tasarımı
|
