Göl çökellerinde polen analizine dayalı iklim yapılandırması, dünyada çok yaygın olarak yapılmakta ve ülkemizde de özellikle son yıllarda artarak yoğunlaşmıştır. Aşınmamış istifleri barındırması bakımından, Holosen’de oluşan genç çökeller üzerinde de araştırma imkanı sağlaması ile birlikte göl çökelleri iklimsel bir arşiv özelliği sunmaktadır. Bir çok organizmaya yaşam alanı sunan bu ekolojik alanlar, polenlerin en iyi fosilleştiği ortamlardandır. Bu çalışmada, büyük bir çökel havzada yer alan farklı büyüklüklerdeki göllerin taban çökellerinin litolojik, stratigrafik ve palinolojik incelenmesi ile gölsel sistemlerdeki paleo-iklimsel incelemeler anlatılacaktır. Bu çalışma, farklı yükseklik, beslenme alanı, jeolojik yapı, su kimyası, derinlik, büyüklük, çökel hızı ve bitki örtüsü farklı olan beş adet farklı gölde gerçekleştirilen çalışmaların sonuçlarını kapsamaktadır. Tatlı su gölleri (Aygır, Nazik) ve sodalı göller (Arin, Erçek, Van Gölü) olmak üzere farklı kimyasal su içeriğine sahip olan bu göllerin her biri, farklı çökel paketler içermektedir. Göl çökelleri gravite ve piston karotiyerler kullanılarak örneklenmiştir. Yapılan inceleme sonuçlarına göre; Van Gölü havzasındaki göllerin çökel özellikleri, litolojik, stratigrafik ve palinolojik inceleme sonuçları aynı zaman aralıklarında çökelmiş istifler karşılaştırıldığında birbirleri ile uyumlu olmadığı belirlenmiştir. Buna göre, aynı çökelme havzasında yer alsa dahi, göl çökelleri ile ilgili yapılacak iklim çalışmalarında bölgesel-küresel ölçekli değişimleri belirleyebilmek açısından, çökel süreçleri ve sedimantolojik özellikleri, sedimantasyon hızı, yerel bitkisel değişimler, göl tabanlarının yapısal unsurları, insan etkisi ve volkanizma etkisi ile ayrı olarak değerlendirilmedir sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Paleoiklim, Van Gölü Havzası, Holosen
|