Kent, nüfusun büyük bölümünün ekonomik faaliyet alanı olarak ticaret, sanayi, yönetim ve hizmetle ilgili işlerle geçimini sağladığı, toplumsal ve kültürel bir örgütlenmenin olduğu yerleşim alanıdır. Kentsel alanlar yüksek nüfus yoğunluğuna ve yapılı çevre altyapısına sahip insan yerleşimleridir. Kentsel alanlar, insan-çevre peyzajlarının en çarpıcı örneklerinden biri olup çevresel faktörlerin büyük ölçüde insan faaliyetleri tarafından şekillendiği yerlerdir. Kentleşme hızlandıkça kentlerin büyümesi özellikle büyük kentsel peyzajlar oluşturmaktadır. Kentsel peyzaj, insan ve çevresi arasındaki etkileşimin bir sonucu oluşan karmaşık bir yapı olup sosyal, kültürel, ekonomik ve ekolojik boyutlar içerir. Bununla birlikte kentsel peyzaj tasarımı, ne kadar büyük olursa olsun bir arazi parçasının analiz edilmesi, değerlendirilmesi, korunması ve geliştirilmesi eylemidir. Odağında doğal ve yapılı çevre bileşenlerinin oluşturduğu kentsel ekosistemin devamlılığını optimum düzeyde sağlama hedefi vardır. Ancak zaman içinde değişen dinamik bir sistem olan kentsel peyzajları anlamak, tarif etmek kolay değildir, geleneksel şehir planlama yaklaşımları güçsüz kalmaktadır. Bu bağlamda modern kentlerin inşası ve kentsel peyzajın izlenmesinde etkin bir araç olan 2, 3 boyutlu hatta 4 boyutlu (zaman boyutu dâhil) kentsel peyzaj modellerinin kurulması önemlidir. Coğrafi bilgi sistemleri (CBS), yersel verileri belirli bir amaca yönelik olarak toplama, depolama, güncelleştirme, kontrol etme, analiz etme, görüntüleme ve görselleştirme gibi işlemlere olanak sağlayan bilgisayar tabanlı karar destek sistemleridir.
Bu çalışmada kentsel peyzaj tasarım süreçlerinde objektif karar vermeyi sağlayacak nicel verinin üretilmesinde önemli rol oynayan veri işleme, modelleme ve simülasyon teknolojilerini içeren coğrafi bilgi sistemlerindeki güncel gelişmeler literatüre dayalı olarak incelenmiştir. Konu ile ilgili çalışmalar incelendiğinde genel olarak 3 ve 4 boyutlu peyzaj modeli üretimi, dijital yükseklik haritaları ve dijital ortofoto haritalarının oluşturulması, 2D, 3D ve 360 derecelik panoramik görünüşler elde edilmesi ve bu görünüşler arasında gerçek zamanlı bağlantıların kurulması konularının öne çıktığı görülmektedir. Sonuçlar bu teknolojilerin kentlerin, kentsel peyzajların korunması ve geliştirilmesi için nesnel bir referans ve karar desteği sağlamada yüksek düzeyde başarılı olduğu yönündedir. ORCID NO: 0000-0003-2444-4979
Anahtar Kelimeler: Kentsel Peyzaj Tasarımı, Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS), Kentsel Peyzaj Görselleştirme
|
