Yürütülen bu çalışmanın amacı Orta Kızılırmak Vadisi kapsamında yerel kuru fasulye popülasyonlarının morfolojik değişkenliklerin belirlenmesi ve biyoçeşitliliğinin ortaya konulmasını kapsamaktadır. Adını suyunun renginden alan Kızılırmak nehri, Anadolu'da kurulmuş medeniyetlere hep ev sahipliği yapmış olup ülkemizin en önemli ve uzun vadisidir. Özellikle Orta Kızılırmak Vadisi’nde yetiştirilen yerel kuru fasulye popülasyonları yurdumuzun her köşesinde ilgi görmüş ve lezzetliliği ile Türk mutfaklarında yerini almıştır. Orta Kızılırmak Vadisi sınırları içinde 8 il ile bu illere bağlı 27 ilçedeki belde ve köylerden 302 adet yerel kuru fasulye popülasyonu toplanmış olup toplanan yerel kuru fasulye popülasyonlarının tohum şekli, rengi ve büyüme formları dikkate alınarak gruplandırılmaları sonucunda 662 adet yerel kuru fasulye alt örneği oluşturulmuştur.
Yerel kuru fasulye alt örneklerinin tohum rengi ile tohum şekilleri bile Orta Kızılırmak Vadisi’nin çeşitlilik açısından ne kadar zengin olduğunu ortaya koymuştur. Orta Kızılırmak Vadisi kapsamında toplanan bilgilerden kuru fasulyenin hemen her işletmede yetiştiriciliğinin yapıldığı ticari standart çeşit girişinin olmadığı ve yetiştiriciliği yapılan yerel kuru fasulye materyallerinin büyük kısmının yerel olduğu belirlenmiştir. Özellikle Orta Kızılırmak Vadisi kapsamında yer alan Kırıkkale, Nevşehir ve Sivas illerindeki bazı ilçelerde yetiştiriciliği yapılan yerel kuru fasulye materyallerinin kendi iç pazarları yanında başta Ankara ve İstanbul olmak üzere dış pazarlar ile özellikle kuru fasulye pişirilen lokantalara satışlarının yapılarak değerlendirildiği görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Orta Kızılırmak Vadisi, Fasulye, Popülasyon, Biyoçeşitlilik, Genotip
|
