Soyutlamanın kelime anlamı; yalınlaştırmak, detaylardan arındırarak sadeleştirmektir. Soyutlama, bir fikrin, zihindeki düşüncenin genel özelliklerinden sıyrılarak temeline özüne ulaşmaya çalışılmasıdır. Bu durum tasarımcıların nesnel gerçeklikten çok içsel gerçekliği amaçladığının göstergesidir. Tasarım sürecine bakıldığında somuttan soyutlamaya doğru bir geçiş dikkati çekmektedir. Tasarımcı doğaya ya da çevresine empatiyle yaklaşarak, varolan tasarımları soyutlama eğilimi içindedir. Buradaki tasarımda biçim anlayışını belirleyen esas olan nokta, bu doğaya öykünerek soyutlama ilişki biçimini oluşturmaktadır. Soyutlama, pratik ve kuramsal şemalara göre elde edilen modeller; tümevarım, kavramlaştırma, sembolleştirme, mobilizasyon, deformasyon, transformasyon, reformasyon şeklinde açıklanabilir. Tümevarım, özel bir yapıdan genel bir yapıya ulaşma çabasının zihinsel sürecini tanımlamaktadır. Kavramlaştırma, duyumsal bilginin ortak yanlarını bir araya getirerek, bunu öteki parçalardan soyutlamakla olur. Sembolleştirme, gizli ve örtülü olana ulaşmak için yapılan bir çalışmadır. Mobilizasyon, bir çeşit devingenliği, hareketliliği gündeme getirir. Deformasyon, biçim bozmak anlamındadır, biçimlendirilişin dinamik bir olgusu olarak değerlendirilebilir. Transformasyon ise, biçim dönüşümü ortaya koyan bir başka kullanımdır ve biçim dönüşüme uğratılarak başka bir biçime geçişine imkân sağlayan bir kullanım olarak dikkat çeker. Reformasyon (yeniden biçimlendirme), bir biçimlendirme sürecinde, söz konusu biçimin ortadan kaldırılması ve dönüşüme sokularak yeni niteliklerin katılmasını ifade eden bir biçimlendirme sürecidir. Tüm bu şekillerde soyutlama gerçekleşerek tasarım yaratılabilir. Bu çalışmada da Karadeniz Teknik Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü “Temel Tasar” dersinde yapılan çalışmalar soyutlama yaklaşımı açısından incelenmiştir. ORCID NO: 0000-0001-6957-3921
Anahtar Kelimeler: Soyutlama, tasarım, peyzaj mimarlığı
|
