Dalgakıranlar kıyı alanlarında birçok amaçla kullanılmakta olup temel amacı dalgalara karşı koruma sağlamaktır. Ancak dalgakıranlar; amaca, konuma, zemin özelliklerine, hidrolik şartlara, çevresel etkilere, estetiğe, malzeme teminine, maliyete bağlı olarak çok çeşitli kesitlerde ve malzemelerden imal edilebilmektedir. Geleneksel taş dolgu, beton bloklu, düşey yüzlü, kompozit, basamaklı, yüzen, batık ya da alçak kretli, pnömatik gibi birçok farklı kesit tercih edilebilmektedir. Kıyı alanlarında yer alan bu yapılar dalga etkilerine maruz olduklarından dalga ile etkileşimleri ve stabiliteleri sürekli olarak gerek doğada yapılan ölçümlerle gerekse laboratuvar ortamlarında araştırılmaktadır. Taş dolgu dalgakıranlar, farklı ağırlık sınıflarındaki taş ve/veya beton elemanların katmanlar halinde deniz tabanına belli kurallar çerçevesinde yığılmasıyla inşa edilmektedir. Koruyucu tabaka eleman ağırlığının belirlenebilmesi sonucunda kesitteki diğer katmanlarda kullanılan taş ağırlıkları belirlenmektedir. Oluşturulan modelde koruyucu tabaka eleman ağırlığı; farklı yöntemlerle hesaplanmakta, yöntemin sınır şartlarına uygun olması koşuluyla en az ağırlığı veren yöntem ile belirlenmektedir. Koruyucu tabaka taş ağırlığına göre yapının kesit parametreleri uluslararası yönetmeliklerde yer alan kesit ölçülerine göre hesaplanmaktadır. Hidrolik performans tasarımı en verimli yöntem ile hesaplanarak kesit tasarımında girdi olarak kullanılmaktadır. Modelde; dalga karakteristikleri, yapı derinliği, yapı şev eğimi, yapı geçirgenliği, koruyucu eleman özellikleri, fırtına süresi, hasar seviyesi parametresi, su seviyesi değişimi, tolerans debisi değerleri manuel olarak girilerek geleneksel taş dolgu dalgakıran tasarımına dair tüm değerler, ölçüler hesaplanarak grafik halinde çıktı olarak verilmektedir. Ayrıca tasarımın en önemli görevlerinden biri ise en düşük maliyetli çözümü elde etmektir. Bu modül kullanılarak parametre değer değişimlerinin kesit hacmine ve eleman ağırlıklarına etkisi kolaylıkla gözlemlenebilmektedir. Bu nedenle alternatif kesitlere ait birim uzunluk için malzeme hacimleri bu hesaplamalar ile verilecektir.
Anahtar Kelimeler: Taş Dolgu Dalgakıran Tasarımı, Kesit Tasarımı, Kesit Modelleme, Stabilite İfadeleri
|