Porselenler kil, feldispat ve kuvars hammaddelerinden oluþan üç eksenli bir kompozisyona sahip, düþük su emmeli, beyaz piþen, camsý yapýdaki seramik ürünler olarak tanýmlanýr. Bünye kompozisyonlarýnda ergitici hammmadde olarak kullanýlan alkali kaynaklarý sistemde camsý faz oluþum sýcaklýðýný düþürerek mikroyapýda vitrifikasyonu saðlar. Çalýþmada alümina katkýlý porselen bünyelerde sodyum feldispat, potasyum feldispat ve nefelinli siyenit olmak üzere üç farklý alkali kaynaðýnýn bünye teknik özellikleri üzerine etkileri araþtýrýlmýþtýr. Bünye reçetelerinde ergitici hammadde kaynaðý % 20 oranýnda sabit tutulurken kullanýlan alkali kaynaklarý deðiþtirilmiþtir. 1235°C’de piþirimleri gerçekleþtirilen bünyelerin tüm fiziksel ve ýsýl özellikleri incelenmiþtir. Bünyelerin deformasyon deðeri optik dilatometre ve ýsýl genleþme katsayýsý deðeri dilatometre cihazý belirlenmiþtir. Sonuçlara göre nefelinli siyenit sodyum ve potasyum feldispata göre daha yüksek olan alkali içeriði nedeniyle ergimeyi hýzlandýrarak bünyenin sinterlenmesini geliþtirmiþtir. Nefelinli siyenit kullanýmý alümina katkýlý porselen bünyenin su emmesini belirgin þekilde düþürmüþ, ayrýca bünyenin mekanik özelliklerini de geliþtirerek piþme mukavemetini artýrmýþtýr. Sodyum ve potasyum feldispat içeren bünyelerin teknik deðerleri birbirine yakýn olarak elde edilmekle birlikte sodyum feldispatýn potasyum feldispata göre bünye sinterlenme özelliklerini bir miktar iyileþtirdiði söylenilebilir. Bünyelerde nefelin siyenit kullanýmý ile birlikte bünye ýsýl genleþme katsayýsýnýn arttýðý ve bünye beyazlýk deðerinin (L) düþtüðü tespit edilmiþtir. Sodyum feldispat ve potasyum feldispat içeren bünyeler daha beyaz piþme renginde ve ýsýl genleþme katsayýlarý daha düþük olmakla birlikte birbirlerine yakýn deðerlere sahiptir. Sonuç olarak alümina katkýlý porselen bünyelerde farklý alkali kaynaklarýnýn kullanýmý ile bünyelerin teknik özellik ve mikroyapýlarýnýn kontrolünün saðlanabileceði, bu sayede üretim enerji maliyetlerinin düþürülebilmesinin ve/veya ürün teknik özelliklerinin iyileþtirilebilmesinin mümkün olabileceði tespit edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: alkali, sodyum feldispat, potasyum feldispat, nefelin siyenit, porselen
|