Son yýllarda deniz taþýmacýlýðýnda öncelikli amaç taþýma kapasitesini artýrmak olmuþtur. Bu yüzden gemiler daha büyük boyutlarda tasarlanarak yüksek yük kapasitelerine ulaþmýþtýr. Bu durum limanlar üzerinde de etkili olmuþ, liman içindeki derinlikler zamanla artmýþ, rýhtým duvarlarý uzatýlmýþ ve ulaþým kanallarý geniþletilmiþtir. Modern gemilerde gücün artmasý sonucunda limanlar taban korumasýnda problem yaþamaya baþlamýþtýr. Daha büyük ve daha güçlü pervanelerden çýkan su jetleri akým yapýsýný deðiþtirerek deniz tabanýnda, seyir yollarýnda, limanlarýn þevli kýyýlarýnda ve rýhtým duvarlarý ile rýhtým kazýklarý etrafýnda oyulmaya neden olarak ciddi hasarlara yol açmaktadýr. Bu çalýþmada kum tabana yerleþtirilmiþ düþey silindirik bir kazýk etrafýnda, gemi pervane jetlerinden dolayý oluþan oyulma olayý deneysel olarak incelenmiþtir. Gemi pervanelerinden çýkan su jeti, dairesel kesitli duvar jeti olarak benzeþtirilmiþtir. Deneyler, laboratuar tankýnda oluþturulan yatay ve kum bir taban üzerine yerleþtirilmiþ silindirik kazýk dikkate alýnarak gerçekleþtirilmiþtir. Deneylerde 6.5, ve 10 cm çaplý iki farklý pervane ve 10 cm çaplý kazýk kullanýlmýþtýr. Pervaneler tabandan 10 cm açýklýkta yerleþtirilmiþ, kazýk ise pervane ekseni dikkate alýnarak pervaneden kazýk çapýnýn katlarý olacak þekilde farklý mesafelerde konumlandýrýlmýþtýr. Bu konumlarda kazýk önündeki oyulma miktarlarý belirlenmiþtir. Yoðunluk Froude sayýsý ve pervane çapý arttýkça, kazýk önünde oyulma derinliðinin arttýðý, kazýk ile pervane arasýndaki mesafe arttýkça kazýk önünde oyulma miktarýnýn azaldýðý görülmüþtür. Ayrýca kazýk etrafýnda meydana gelen oyulmanýn zamanla deðiþimi belirlenmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Kazýk, Oyulma, Pervane jeti, Pervane erozyonu, Açýk tip rýhtým
|
