Göl çökellerinde polen analizine dayalý iklim yapýlandýrmasý, dünyada çok yaygýn olarak yapýlmakta ve ülkemizde de özellikle son yýllarda artarak yoðunlaþmýþtýr. Aþýnmamýþ istifleri barýndýrmasý bakýmýndan, Holosen’de oluþan genç çökeller üzerinde de araþtýrma imkaný saðlamasý ile birlikte göl çökelleri iklimsel bir arþiv özelliði sunmaktadýr. Bir çok organizmaya yaþam alaný sunan bu ekolojik alanlar, polenlerin en iyi fosilleþtiði ortamlardandýr. Bu çalýþmada, büyük bir çökel havzada yer alan farklý büyüklüklerdeki göllerin taban çökellerinin litolojik, stratigrafik ve palinolojik incelenmesi ile gölsel sistemlerdeki paleo-iklimsel incelemeler anlatýlacaktýr. Bu çalýþma, farklý yükseklik, beslenme alaný, jeolojik yapý, su kimyasý, derinlik, büyüklük, çökel hýzý ve bitki örtüsü farklý olan beþ adet farklý gölde gerçekleþtirilen çalýþmalarýn sonuçlarýný kapsamaktadýr. Tatlý su gölleri (Aygýr, Nazik) ve sodalý göller (Arin, Erçek, Van Gölü) olmak üzere farklý kimyasal su içeriðine sahip olan bu göllerin her biri, farklý çökel paketler içermektedir. Göl çökelleri gravite ve piston karotiyerler kullanýlarak örneklenmiþtir. Yapýlan inceleme sonuçlarýna göre; Van Gölü havzasýndaki göllerin çökel özellikleri, litolojik, stratigrafik ve palinolojik inceleme sonuçlarý ayný zaman aralýklarýnda çökelmiþ istifler karþýlaþtýrýldýðýnda birbirleri ile uyumlu olmadýðý belirlenmiþtir. Buna göre, ayný çökelme havzasýnda yer alsa dahi, göl çökelleri ile ilgili yapýlacak iklim çalýþmalarýnda bölgesel-küresel ölçekli deðiþimleri belirleyebilmek açýsýndan, çökel süreçleri ve sedimantolojik özellikleri, sedimantasyon hýzý, yerel bitkisel deðiþimler, göl tabanlarýnýn yapýsal unsurlarý, insan etkisi ve volkanizma etkisi ile ayrý olarak deðerlendirilmedir sonucuna varýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Paleoiklim, Van Gölü Havzasý, Holosen
|
