Kent, nüfusun büyük bölümünün ekonomik faaliyet alaný olarak ticaret, sanayi, yönetim ve hizmetle ilgili iþlerle geçimini saðladýðý, toplumsal ve kültürel bir örgütlenmenin olduðu yerleþim alanýdýr. Kentsel alanlar yüksek nüfus yoðunluðuna ve yapýlý çevre altyapýsýna sahip insan yerleþimleridir. Kentsel alanlar, insan-çevre peyzajlarýnýn en çarpýcý örneklerinden biri olup çevresel faktörlerin büyük ölçüde insan faaliyetleri tarafýndan þekillendiði yerlerdir. Kentleþme hýzlandýkça kentlerin büyümesi özellikle büyük kentsel peyzajlar oluþturmaktadýr. Kentsel peyzaj, insan ve çevresi arasýndaki etkileþimin bir sonucu oluþan karmaþýk bir yapý olup sosyal, kültürel, ekonomik ve ekolojik boyutlar içerir. Bununla birlikte kentsel peyzaj tasarýmý, ne kadar büyük olursa olsun bir arazi parçasýnýn analiz edilmesi, deðerlendirilmesi, korunmasý ve geliþtirilmesi eylemidir. Odaðýnda doðal ve yapýlý çevre bileþenlerinin oluþturduðu kentsel ekosistemin devamlýlýðýný optimum düzeyde saðlama hedefi vardýr. Ancak zaman içinde deðiþen dinamik bir sistem olan kentsel peyzajlarý anlamak, tarif etmek kolay deðildir, geleneksel þehir planlama yaklaþýmlarý güçsüz kalmaktadýr. Bu baðlamda modern kentlerin inþasý ve kentsel peyzajýn izlenmesinde etkin bir araç olan 2, 3 boyutlu hatta 4 boyutlu (zaman boyutu dâhil) kentsel peyzaj modellerinin kurulmasý önemlidir. Coðrafi bilgi sistemleri (CBS), yersel verileri belirli bir amaca yönelik olarak toplama, depolama, güncelleþtirme, kontrol etme, analiz etme, görüntüleme ve görselleþtirme gibi iþlemlere olanak saðlayan bilgisayar tabanlý karar destek sistemleridir.
Bu çalýþmada kentsel peyzaj tasarým süreçlerinde objektif karar vermeyi saðlayacak nicel verinin üretilmesinde önemli rol oynayan veri iþleme, modelleme ve simülasyon teknolojilerini içeren coðrafi bilgi sistemlerindeki güncel geliþmeler literatüre dayalý olarak incelenmiþtir. Konu ile ilgili çalýþmalar incelendiðinde genel olarak 3 ve 4 boyutlu peyzaj modeli üretimi, dijital yükseklik haritalarý ve dijital ortofoto haritalarýnýn oluþturulmasý, 2D, 3D ve 360 derecelik panoramik görünüþler elde edilmesi ve bu görünüþler arasýnda gerçek zamanlý baðlantýlarýn kurulmasý konularýnýn öne çýktýðý görülmektedir. Sonuçlar bu teknolojilerin kentlerin, kentsel peyzajlarýn korunmasý ve geliþtirilmesi için nesnel bir referans ve karar desteði saðlamada yüksek düzeyde baþarýlý olduðu yönündedir. ORCID NO: 0000-0003-2444-4979
Anahtar Kelimeler: Kentsel Peyzaj Tasarýmý, Coðrafi Bilgi Sistemi (CBS), Kentsel Peyzaj Görselleþtirme
|
