Denizler dünyada var olan en büyük aktif karbon havuzudur. Bu durum iklim deðiþikliðinde büyük önem arz etmektedir. Deniz ekosisteminde varlýðýný sürdüren plastikler denizde CO2 döngüsünü etkiyerek atmosfere daha fazla sera gazý emisyonu salýnýmý olabileceði düþünülmektedir. Denizler, dünyanýn oksijen ihtiyacýnýn %80’nýný fitoplanktonlar aracýlýðý ile üretmektedir. Fitoplanktonlar denizlerin birincil üreticileridir ve deniz ekosistemindeki rolleri büyüktür. Ayrýca fotosentez aktiviteleri sonucu dünyadaki CO2 miktarýný dengeleyebilmektedirler. Mikroplastik kirliliði artýk dünyada var olan her ekosistemde bulunmaktadýr. Mikroplastiklerin canlýlar tarafýndan besin olarak tüketilmesi yani yutulmasý, sindirim sistemlerinde hasara yol açarak bu durum canlýlarýn ölümlerine dahi sebep olmaktadýr. Denizlerde bulunan mikroplastikler ile fitoplanktonlar ve agregalarý kolayca birleþerek fitoplanktonlarýn ýþýkla maruziyeti azaldýðýnda deniz birincil üretkenliði yani oksijen üretiminde azaltma olmasý muhtemel olacaðý görülmektedir. Denizlerin yüzeyinden varlýðýný sürdüren mikroplastik türleri zooplanktonlarýn beslenmelerinde engel teþkil etmektedir. Birincil tüketiciler olan zooplanktonlar deniz besin zincirinde mikroplastik girdisiyle yakýndan hatta doðrudan iliþkilidir. Bu besin zinciri aðý karbon döngüsünde hayati öneme sahip olmakta ve iklim deðiþikliðini etkilemektedir. Bu çalýþmada, mikroplastiklerin fitoplanktonlar ve zooplanktonlar üzerindeki etkileri literatür çalýþmalarý incelenerek denizlerin karbon tutma kapasitelerini nasýl etkiyeceði tartýþýlacaktýr. Ýklim deðiþikliðinde mikroplastik kirliliðinin deðerlendirildiði henüz sayýlý çalýþmalar mevcuttur. Bu konuda geniþ kapsamlý bir literatür bulunmamaktadýr. Fakat tüm dünyanýn dikkatlerinin çeken ve deniz biyolojisini ve deniz karbon döngüsünü etkileyen çok ciddi bir konudur.
Anahtar Kelimeler: Mikroplastik, Ýklim deðiþikliði, Fitoplankton, Karbon depolama
|
