Fren sistemleri aracýn yavaþlatýlmasý durdurulmasý gibi görevleri üstlenen güvenlik sistemleri olarak adlandýrýlýrlar. Fren balatasý bu sistemin en önemli parçalarýndan birisidir ve balatanýn disk ya da kampana arasýndaki sürtünmesiyle frenleme saðlanýr. Frenleme esnasýnda aracýn kinetik enerjisi sürtünme yolu ile ýsý enerjisine dönüþtürülür. Fren balatasýnýn aþýnan bir malzeme olmasý ve kullanýmýna göre deðiþik periyotlarda deðiþtirilmesi gerektiðinden araþtýrmacýlar ve sahada faaliyet gösteren firmalar tarafýndan çok çeþitli araþtýrma ve geliþtirme faaliyetleri yapýlmaktadýr. Çalýþmalarýn çoðunda fren balatasý içeriðinde kullanýlan deðiþik malzemelere yoðunlaþýlmýþtýr. Fren balatasý içeriðinde kullanýlan malzemeler ile farklý yöntemlerde üretimler yapýlmaktadýr. Üretilen numune ya da gerçek boyuttaki fren balatalarýnda gerekli standartlarýn saðlanýp saðlanmadýðýný kontrol için birtakým deneyler gerçekleþtirilmektedir. Deneylerde fren balatasýnda istenilen sürtünme katsayýsý aþýnma oraný gibi özelliklerin yanýnda farklý atmosfer ortamlarýnda çalýþmasý gereken balatalardan istenilen su ya da yað gibi deðiþik ortam çalýþmalarýna uyum gibi özellikler de araþtýrýlmaktadýr. Yapýlan çalýþmada huntit minerali esaslý fren balatasý numunelerinin su ve yað emme özellikleri belirlenmiþtir. Su ve yað içerisinde kalan fren balata numunelerinin sertlik, aðýrlýk deðiþimi ve boyutsal özellikleri tespit edilmiþtir. Karþýlaþtýrma sonucunda yað ortamýnda bekletilen numunelerin ortalama hacimleri su ortamýnda bekletilen numunelere göre daha fazla artmýþtýr. Su ortamýnda bekletilen numunelerin aðýrlýk farký yað ortamýndakilere oranla daha fazla olmuþtur. Su ve yað ortamýnda bekletilen numunelerin sertlikleri azalmýþtýr. ORCID NO: 0000-0001-8427-5164, 0000-0002-1572-4859
Anahtar Kelimeler: Fren balatasý, Su Emme, Yað Emme, Otomotiv, Huntit
|
