Dünyanýn birçok yerinde, özellikle kentsel alanlarda, yaðýþ sonralarý yüzeylerde biriken yaðmur sularýnýn tahliye edilmesi ve yeniden kullanýlabilmesi için kanalizasyon sistemleri inþa edilmiþtir. Zira meskun bölgelerdeki yaðmur sularýnýn kanallar aracýlýðý ile toplama bölgelerine ulaþtýrýlmamasý durumunda þiddetli yaðýþlarda cadde ve sokaklarýn sular altýnda kalmasý, düþük kotlu bölgelerdeki ev ve iþ yerlerinin su baskýnlarý ile karþý karþýya kalmalarý kaçýnýlmaz olacaktýr (TMMOB, 2020). Ülkemizde, özellikle büyükþehirlerde yapýlan çalýþmalar ve yaþanan vakalar incelendiðinde, yaðmur sularýnýn toplanma bölgelerine tahliyesinin saðlanmasý için yeterince kanalizasyon hattýnýn inþa edilmemiþ olduðu görülmektedir. Kent içi yaðmur suyu kanalizasyon sistemlerinin tamamen inþa edilmesi bazen çok uzun bir zaman dilimine yayýlabilmekte ve ayný zamanda yüksek maliyetleri de beraberinde getirebilmektedir. Böyle durumlarda yaðmur sularýnýn en fazla toplandýðý bölgelere yatýrým önceliðinin verilmesi yerinde bir karar olacaktýr. Günümüzde birçok amaç için kullanýlan Coðrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve bu kapsamda deðerlendirilen Sayýsal Yükseklik Modelleri (SYM)’nin uygun yazýlýmlar ile birlikte kullanýlmasý sonucunda kent içi yollarda birikecek olan yaðmur sularýnýn belirlenmesi ve derecelendirilmesi mümkündür. Bu çalýþmada Ýstanbul ili, Eyüpsultan ilçesinde bulunan bazý mahallelere ait Sayýsal Yükseklik Modellerinin kullanýlmasý sonucu, bölgelerdeki yaðýþ toplanma alanlarý belirlenmiþtir. Belirlenen bölgelerden kent içi ulaþým yollarý filtrelenmiþ, ardýndan da bu yollarda oluþan yaðýþ miktarlarýnýn derecelendirme iþlemi yapýlmýþtýr. Çalýþmada ArcGIS yazýlýmýnda yer alan Arc Hydro modülünden faydalanýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Ýstanbul, Sayýsal Yükseklik Modeli, Yaðmur suyu, CBS, Arc Hydro.
|
