Mühendislik uygulamalarýnda, binalarýn ankastre mesnete sahip olduðu varsayýlýr ve yapý-zemin etkileþimi çoðu bina için genellikle dikkate alýnmaz. Ancak, geçmiþte meydana gelen depremler yapý-zemin etkileþiminin binalarýn sismik tepkileri üzerindeki olumsuz etkilerini göstermiþtir. Bu etkilerin ortaya konabilmesi deprem mühendisliði açýsýndan önemlidir. Bu çalýþma, yumuþak zemin üzerinde yer alan farklý yapý yüksekliðine sahip betonarme yapýlarda yapý-zemin etkileþiminin sismik davranýþ üzerindeki etkilerini araþtýrmayý amaçlamaktadýr. Bu amaçla, yüksek sünekliðe sahip 5- ve 10- katlý betonarme yapýlar, zemin etkilerinin göz önünde bulundurulduðu ve bulundurulmadýðý durumlar için zaman taným alanýnda doðrusal olmayan hesap yöntemiyle incelenmiþtir. Betonarme binalarýn doðrusal olmayan davranýþlarý kolon ve kiriþ uçlarýna atanan plastik mafsallar ile modellenmiþtir. Yapý-zemin dinamik etkileþimi, yapý ve zeminin ortak bir sistem olarak dikkate alýndýðý doðrudan yöntem kullanýlarak sonlu elemanlar yöntemi ile modellenmiþtir. Bu çalýþmada TBDY-2018’in yerel zemin sýnýflandýrmasýna göre ZE zemin sýnýfýnda bulunan yumuþak zemin dikkate alýnmýþtýr. Zaman taným alanýnda doðrusal olmayan hesap için 2 farklý deprem kaydý zemin sýnýfýna uygun olacak þekilde seçilerek analizler gerçekleþtirilmiþtir. Çalýþma kapsamýnda yapýlarýn periyotlarý, tepe nokta yer deðiþtirmeleri ve göreli kat öteleme oranlarý karþýlaþtýrmalý olarak incelenmiþtir. Analizler sonucunda, pratikte ankastre mesnetli kabul edilen yapýlarýn sismik davranýþlarýnýn zeminin etkisi dikkate alýndýðýnda ve yapý yüksekliði arttýðýnda olumsuz yönde deðiþebileceði görülmüþ ve özellikle yumuþak zeminlerdeki yapýlarýn sismik tasarýmýnda dinamik yapý-zemin etkileþimi etkilerinin göz önünde bulundurulmasýnýn gerekli olduðu sonucuna varýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Yapý-zemin etkileþimi, doðrudan yöntem, zaman taným alanýnda analiz
|
