Otomotiv sanayi yenilikçi teknolojiler, müþteri beklentileri ve üretim alanýndaki ihtiyaçlar doðrultusunda hýzla geliþmektedir. Son yýllarda hibrit araç teknolojileri yaygýnlaþtýrýlýrken üretimde de verimliliði arttýracak, kýsa zamanda daha yüksek adetlerde üretimin saðlanacaðý teknolojiler araþtýrýlmaktadýr. Bu amaçlar doðrultusunda araçlarýn karoserinden egzoz sistemlerine kadar birçok araç parçasýnýn üretimde kullanýlan sac metal þekillendirme endüstrisinde yenilikçi teknolojiler geliþtirilmiþtir. Sac metal þekillendirme kalýplarý üretilen modelin; sac kalýnlýðý, geometrisi, boyutlarý, üretim adýmlarýna baðlý olarak transfer kalýplar, basit kalýplar ve progresif kalýplarda üretilebilmektedir. Basit þekillendirme kalýplarý tek bir operasyonun çalýþýlmasýný saðlarken, progresif ve transfer kalýplar üzerinde birden fazla þekillendirme operasyonu gerçekleþtirilmektedir. Progresif kalýplar transfer kalýplardan farklý olarak sac bandý son þekillendirme operasyonuna kadar kopmadan taþýyarak kalýptan bitmiþ ürünün çýkmasýný saðlamaktadýr. Transfer kalýpta ise operasyonlar arasýnda sac parça operatör tarafýndan taþýnmakta olup bu iþlem zaman ve malzeme kayýplarýna neden olmaktadýr. Bu çalýþmada transfer kalýpta üretilen parçalarýn þekillendirme operasyonu sýrasýnda enerji sarfiyatlarýný azaltacak pres içi transfer sistemi tasarlanmýþtýr. Tasarlanan pres içi transfer sistemi, kalýp boyutlarý ve taþýnacak parça aðýrlýðý kýsýtlarýna baðlý olarak modellenmiþ sonrasýnda da CAD modeller sonlu elemanlar yöntemleri ile çalýþýlmýþtýr. Sonlu elemanlar analizlerinde sigma profilli taþýyýcý kollarýn kuvvet altýnda yüksek mukavemet gösterdiði sonucuna ulaþýlmýþtýr. Çalýþmada taþýma koluna baðlý vakumlu taþýyýcýlar sac parçalarý operatörden baðýmsýz olarak kalýp içerisinde operasyonlar arasýnda taþýmaktadýr. Otomatik olarak çalýþan sistemde operatör kaynaklý hatalarýn önüne geçildiði gibi þekillendirme operasyonlarý standart bir zaman aralýðýnda gerçekleþtirilmektedir. 3 eksende hareket eden kalýp içi transfer sistemi birden farklý transfer kalýp içerisinde çalýþabilecek þekilde tasarlanmýþtýr. Önerilen bu proje çalýþmasý ile ürün kalitesi arttýrýlmýþ, üretim zamaný ve iþ gücünden kazanç saðlanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Sac metal, Sac þekillendirme, Transfer kalýp, Kalýp içi taþýma sistemi
|
