Otomotiv sanayi yenilikçi teknolojiler, müşteri beklentileri ve üretim alanındaki ihtiyaçlar doğrultusunda hızla gelişmektedir. Son yıllarda hibrit araç teknolojileri yaygınlaştırılırken üretimde de verimliliği arttıracak, kısa zamanda daha yüksek adetlerde üretimin sağlanacağı teknolojiler araştırılmaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda araçların karoserinden egzoz sistemlerine kadar birçok araç parçasının üretimde kullanılan sac metal şekillendirme endüstrisinde yenilikçi teknolojiler geliştirilmiştir. Sac metal şekillendirme kalıpları üretilen modelin; sac kalınlığı, geometrisi, boyutları, üretim adımlarına bağlı olarak transfer kalıplar, basit kalıplar ve progresif kalıplarda üretilebilmektedir. Basit şekillendirme kalıpları tek bir operasyonun çalışılmasını sağlarken, progresif ve transfer kalıplar üzerinde birden fazla şekillendirme operasyonu gerçekleştirilmektedir. Progresif kalıplar transfer kalıplardan farklı olarak sac bandı son şekillendirme operasyonuna kadar kopmadan taşıyarak kalıptan bitmiş ürünün çıkmasını sağlamaktadır. Transfer kalıpta ise operasyonlar arasında sac parça operatör tarafından taşınmakta olup bu işlem zaman ve malzeme kayıplarına neden olmaktadır. Bu çalışmada transfer kalıpta üretilen parçaların şekillendirme operasyonu sırasında enerji sarfiyatlarını azaltacak pres içi transfer sistemi tasarlanmıştır. Tasarlanan pres içi transfer sistemi, kalıp boyutları ve taşınacak parça ağırlığı kısıtlarına bağlı olarak modellenmiş sonrasında da CAD modeller sonlu elemanlar yöntemleri ile çalışılmıştır. Sonlu elemanlar analizlerinde sigma profilli taşıyıcı kolların kuvvet altında yüksek mukavemet gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada taşıma koluna bağlı vakumlu taşıyıcılar sac parçaları operatörden bağımsız olarak kalıp içerisinde operasyonlar arasında taşımaktadır. Otomatik olarak çalışan sistemde operatör kaynaklı hataların önüne geçildiği gibi şekillendirme operasyonları standart bir zaman aralığında gerçekleştirilmektedir. 3 eksende hareket eden kalıp içi transfer sistemi birden farklı transfer kalıp içerisinde çalışabilecek şekilde tasarlanmıştır. Önerilen bu proje çalışması ile ürün kalitesi arttırılmış, üretim zamanı ve iş gücünden kazanç sağlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Sac metal, Sac şekillendirme, Transfer kalıp, Kalıp içi taşıma sistemi
|
