Soyutlamanýn kelime anlamý; yalýnlaþtýrmak, detaylardan arýndýrarak sadeleþtirmektir. Soyutlama, bir fikrin, zihindeki düþüncenin genel özelliklerinden sýyrýlarak temeline özüne ulaþmaya çalýþýlmasýdýr. Bu durum tasarýmcýlarýn nesnel gerçeklikten çok içsel gerçekliði amaçladýðýnýn göstergesidir. Tasarým sürecine bakýldýðýnda somuttan soyutlamaya doðru bir geçiþ dikkati çekmektedir. Tasarýmcý doðaya ya da çevresine empatiyle yaklaþarak, varolan tasarýmlarý soyutlama eðilimi içindedir. Buradaki tasarýmda biçim anlayýþýný belirleyen esas olan nokta, bu doðaya öykünerek soyutlama iliþki biçimini oluþturmaktadýr. Soyutlama, pratik ve kuramsal þemalara göre elde edilen modeller; tümevarým, kavramlaþtýrma, sembolleþtirme, mobilizasyon, deformasyon, transformasyon, reformasyon þeklinde açýklanabilir. Tümevarým, özel bir yapýdan genel bir yapýya ulaþma çabasýnýn zihinsel sürecini tanýmlamaktadýr. Kavramlaþtýrma, duyumsal bilginin ortak yanlarýný bir araya getirerek, bunu öteki parçalardan soyutlamakla olur. Sembolleþtirme, gizli ve örtülü olana ulaþmak için yapýlan bir çalýþmadýr. Mobilizasyon, bir çeþit devingenliði, hareketliliði gündeme getirir. Deformasyon, biçim bozmak anlamýndadýr, biçimlendiriliþin dinamik bir olgusu olarak deðerlendirilebilir. Transformasyon ise, biçim dönüþümü ortaya koyan bir baþka kullanýmdýr ve biçim dönüþüme uðratýlarak baþka bir biçime geçiþine imkân saðlayan bir kullaným olarak dikkat çeker. Reformasyon (yeniden biçimlendirme), bir biçimlendirme sürecinde, söz konusu biçimin ortadan kaldýrýlmasý ve dönüþüme sokularak yeni niteliklerin katýlmasýný ifade eden bir biçimlendirme sürecidir. Tüm bu þekillerde soyutlama gerçekleþerek tasarým yaratýlabilir. Bu çalýþmada da Karadeniz Teknik Üniversitesi Peyzaj Mimarlýðý Bölümü “Temel Tasar” dersinde yapýlan çalýþmalar soyutlama yaklaþýmý açýsýndan incelenmiþtir. ORCID NO: 0000-0001-6957-3921
Anahtar Kelimeler: Soyutlama, tasarým, peyzaj mimarlýðý
|
