Kardan þaftý, kamyon, týr gibi aðýr ticari sýnýf araçlar için önemli bir konuma sahiptir. Hareket mili veya kardan mili olarak da adlandýrýlan kardan þaftý, motorda oluþan eksenel döndürme momentini aracýn diferansiyeline en uygun þekilde ileterek aracýn hareketini saðlayan güç aktarýmýný gerçekleþtirmektedir. Hareket milinin bu iþlemi gerçekleþtirmesi sýrasýnda meydana gelebilecek titreþimlerin yolcuya ya da müþteriye rahatsýzlýk vermemesi, yolcunun sürüþ esnasýnda konforunu saðlamak için en kritik gereksinimlerden biridir. Þaftýn dönme hareketinin desteklenmesi ve hareket esnasýnda oluþacak titreþimlerin þasiye iletilmesini engelleyerek yolcularýn konforlu bir seyahat gerçekleþtirmesini saðlamak amacýyla þaft aský lastikleri kullanýlmaktadýr. Bu çalýþmada, kardan þaftý üzerinde meydana gelen titreþimi azaltacak þaft aský lastiðine ait tasarým, analiz ve validasyon süreçleri incelenmiþtir. Yeni geliþtirilmekte olan aðýr ticari sýnýf araçta, þaftýn ortasýndan bir braket vasýtasý ile gövdeye baðlanmasý ve kardan milinin eksenel olarak dönmesi sýrasýnda meydana gelebilecek titreþimlerin yolcuya en az þekilde iletilmesi saðlanmalý ve yolcuya rahatsýzlýk vermemesi için uygun bir þekilde yataklama yapýlmasý gerekmektedir. Bu baðlamda 150.000 mil ömür dayanýmý gerekliliði göz önünde bulundurularak, sonlu elemanlar analizi metodu ile gerçekleþtirilen iterasyonlar sonucunda, 80 N/mm radyal yay sabitini saðlayacak farklý kauçuk geometrileri belirlenmiþtir. Belirlenen farklý kauçuk geometrileri arasýndan en düþük gerinim seviyesine sahip olan geometri tespit edilmiþtir. Böylelikle kardan þaftýnýn 10 mm deplasman altýndaki gerinim seviyesi %10 oranýnda azaltýlmýþ versiyonu seçilerek ömür dayanýmý ve radyal sabitini saðlayan en uygun çözüm elde edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Kardan þaftý, hareket mili, ticari sýnýf, þaft aský lastiði, titreþim, tasarým ve analiz
|
