Son yıllarda deniz taşımacılığında öncelikli amaç taşıma kapasitesini artırmak olmuştur. Bu yüzden gemiler daha büyük boyutlarda tasarlanarak yüksek yük kapasitelerine ulaşmıştır. Bu durum limanlar üzerinde de etkili olmuş, liman içindeki derinlikler zamanla artmış, rıhtım duvarları uzatılmış ve ulaşım kanalları genişletilmiştir. Modern gemilerde gücün artması sonucunda limanlar taban korumasında problem yaşamaya başlamıştır. Daha büyük ve daha güçlü pervanelerden çıkan su jetleri akım yapısını değiştirerek deniz tabanında, seyir yollarında, limanların şevli kıyılarında ve rıhtım duvarları ile rıhtım kazıkları etrafında oyulmaya neden olarak ciddi hasarlara yol açmaktadır. Bu çalışmada kum tabana yerleştirilmiş düşey silindirik bir kazık etrafında, gemi pervane jetlerinden dolayı oluşan oyulma olayı deneysel olarak incelenmiştir. Gemi pervanelerinden çıkan su jeti, dairesel kesitli duvar jeti olarak benzeştirilmiştir. Deneyler, laboratuar tankında oluşturulan yatay ve kum bir taban üzerine yerleştirilmiş silindirik kazık dikkate alınarak gerçekleştirilmiştir. Deneylerde 6.5, ve 10 cm çaplı iki farklı pervane ve 10 cm çaplı kazık kullanılmıştır. Pervaneler tabandan 10 cm açıklıkta yerleştirilmiş, kazık ise pervane ekseni dikkate alınarak pervaneden kazık çapının katları olacak şekilde farklı mesafelerde konumlandırılmıştır. Bu konumlarda kazık önündeki oyulma miktarları belirlenmiştir. Yoğunluk Froude sayısı ve pervane çapı arttıkça, kazık önünde oyulma derinliğinin arttığı, kazık ile pervane arasındaki mesafe arttıkça kazık önünde oyulma miktarının azaldığı görülmüştür. Ayrıca kazık etrafında meydana gelen oyulmanın zamanla değişimi belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kazık, Oyulma, Pervane jeti, Pervane erozyonu, Açık tip rıhtım
|
